Najpopularniejsze nazwiska w Polsce. Skąd się wzięły?

najstarsze nazwiska
Kowal podczas podkuwania konia.

Nikogo nie zaskoczy, że Nowak i Kowalski to jedne z najpopularniejszych nazwisk w Polsce, ale czy potraficie wymienić inne, najpopularniejsze nazwiska w Polsce? Poniżej przedstawiamy ranking nazwisk najczęściej noszonych przez Polaków do 1 lutego 2021 r. Ranking powstał według Otwartych Danych serwisu gov.pl.

Nowak

Rozwiewając wszelkie wątpliwości, nazwisko Nowak zajmuje czołowe miejsce, nawet przed słynnym Kowalskim. Nazwisko to pochodzi od staropolskiego wyrazu o takim samym brzmieniu, które oznacza „przybysza” lub „nowicjusza” np. w jakimś zawodzie, na danym stanowisku lub w konkretnym środowisku. Co ciekawe wyraz „nowak” może także oznaczać „zwolennika reform”, „nowatora” czy „parweniusza”. W drodze wyjaśnienia „parweniusz” to osoba, która osiągnęła wysoką pozycję społeczną dzięki pomyślnym okolicznościom i która próbuje naśladować zamożną warstwę społeczną. Nazwisko Nowak w Polsce jest znane już od XIV w.

Kowalski

Równie wysoką pozycję zajmuje nazwisko Kowalski pochodzące od rzeczownika „kowal”, który najczęściej oznacza rzemieślnika zajmującego się wykuwaniem, wyrabianiem z metalu. Nie umniejszając, słowo to ma wiele więcej znaczeń. Niewątpliwie rzadziej spotykane jest definiowanie wyrazu „kowal” jako zabawa dla dzieci czy pochodzący z gwary kaszubskiej rodzaj tańca towarzyskiego. Można także spotkać się z określeniem „dzielocioła” jako leśnego kowala lub nazwanie „kowalem” ucznia pilnego lub niezdolnego. Nazwisko Kowalski może także wywodzić się od nazwy miejscowości Kowale występującej na terenie Polski. Nazwisko to zostało utworzone poprzez dodanie polarnej w Polsce końcówki -ski. Jest znane od 1357 r.

Wiśniewski

najstarsze nazwiska
Uczestnik wyścigu Dookoła Polski - Zygmunt Wiśniewski.
Trzecim nazwiskiem w kolejności jest Wiśniewski, które powstało od miejscowości m.in. Wiśniew, leżącej w byłym już powiecie noworadomskim lub od licznych na mapie Polski miejscowości Wiśniewo. Innymi alternatywnymi są mniej znane miejscowości Wiśniewa czy Wiszniowa. Druga wersja podaje, że nazwisko to pochodzi od wyrazu pospolitego „wiśnia”, oznaczającego gatunek drzewa owocowego, a także jego owoc. Nazwisko Wiśniewski po raz pierwszy w Polsce odnotowano już w 1471 r.

Wójcik

Na czwartym miejscu w rankingu widnieje Wójcik, które na terenach Polski zaczęło być używane w 1560 r. Nazwisko to stanowi zdrobnienie od nazwy urzędu i stanowiska wójta lub od podstawy znanego imienia Wojciech. Wójcik jest nazwiskiem odapelatywnym (pochodzącym od wyrazu pospolitego), a samo to słowo oznacza także gatunek ptaka oraz pochodzące z gwary określenie gumienny.

Kowalczyk

Pilot E. Kowalczyk przy samolocie PZL. 5.
Kowalczyk zajmuje już piąte miejsce w tym zestawieniu. Należy zacząć od tego, że jego występowanie na terenach Polski zostało zaznaczone w 1427 r. Nazwisko to powstało od rzeczownika „kowalczyk”, który oznacza przede wszystkim „czeladnika kowala”. Analizowana nazwa osobowa może także szukać korzeni w czasowniku „kować”, który oznacza kuć metal. Oczywiste jest, że Kowalczyk stanowi zdrobnienie od wyrazu kowal, którego wielokrotność znaczenia została wyjaśniona przy okazji wcześniejszego nazwiska Kowalski.

Najpopularniejsze nazwiska w Polsce, stan na 1 lutego 2021 r.:

1. Nowak
2. Kowalski/Kowalska
3. Wiśniewski/Wiśniewska
4. Wójcik
5. Kowalczyk
6. Kamiński
7. Lewandowski
8. Dąbrowski/Dąbrowska
9. Zieliński/Zielińska
10. Szymański/Szymańska.