Nazywana „Matką Nieznanego Żołnierza”. Odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za „wybitne zasługi w pielęgnowaniu pamięci o najnowszej historii Polski”. Kim była Jadwiga Zarugiewicz?
Jadwiga Zarugiewicz, z domu Karczewska, urodziła się w 1878 r. w Kutach (dzisiaj w obwodzie iwanofrankowskim na Ukrainie) w rodzinie polskich Ormian. Prawdopodobnie w 1900 r. wyszła za mąż za Andrzeja Zarugiewicza, z którym miała czworo dzieci: Konstantego, Stefanię, Wacława i Zofię. Mąż Jadwigi pracował jako bankowiec, przez co rodzina często zmieniała miejsce zamieszkania. Dzięki temu Zarugiewiczowa stała się znaną działaczką społeczną i charytatywną (m.in. w Wiedniu i Lwowie).
Historia Ormiańskiej rodziny
Rodzina Zarugiewiczów posiadała ormiańskie korzenie. Trzeba tu wspomnieć, że Ormianie zamieszkiwali na terenie państwie polskiego już od XIV w. Największym miastem skupiającym polskich Ormian był Lwów, w którym mieściła się siedziba ormiańskiego biskupa. Ponadto, można śmiało stwierdzić, że to właśnie głównie dzięki Ormianom polska kultura uległa orientalizacji. Dzięki ich kontaktom handlowym na Wschodzie sprowadzano do kraju nie tylko charakterystyczne jedwabne tkaniny, ale także najróżniejsze ozdoby czy produkty spożywcze (przyprawy, bakalie, cytrusy, kawy, tytoń). Nawet słynne pasy kontuszowe noszone przez polskich szlachciców były przez lata wyrabiane głównie przez Ormian. Obecnie szacuje się, że w Polsce mieszka ok. 4 tys. osób pochodzenia ormiańskiego. Takie korzenie mają m.in. kompozytor Krzysztof Penderecki, krytyk kulinarny Robert Makłowicz, aktorki Sonia Bohosiewicz i Anna Dymna oraz nieżyjący już poeta Zbigniew Herbert.
Pierworodny syn Jadwigi, Konstanty (ur. 1901 r.) podjął studia na Wydziale Mechanicznym Politechniki Lwowskiej. Jednak kiedy wybuchała wojna polsko – bolszewicka wstąpił do batalionu kpt. Zajączkowskiego. Zginął, jako jeden z Orląt Lwowskich, 17 sierpnia 1920 r. podczas bitwy pod Zadwórzem, zwanej Polskimi Termopilami. Pomimo usilnych prób, rodzinie nie udało się odnaleźć ciała najstarszego syna. Konstanty Zarugiewicz pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Virtuti Militari oraz Krzyżem Walecznych w 1921 r., a w 1933 r. Krzyżem Niepodległości.
Jadwiga Zarugiewicz - "Matka Nieznanego Żołnierza"
W 1925 r. Jadwiga Zarugiewicz została wybrana jako przedstawicielka lwowskich matek, które utraciły synów w walce za ojczyznę. Jej zadanie polegało na wyborze jednej z trzech trumien, w których znajdowały się ciała nieznanych żołnierzy, ekshumowane z Cmentarza Orląt Lwowskich. Wybrana trumna została uroczyście przetransportowana do Warszawy i złożona w Grobie Nieznanego Żołnierza.
Jadwiga Zarugiewicz stała się symbolem matek, których dzieci zginęły w walce o niepodległą Rzeczpospolitą. 30 maja 2016 r. jej ciało zostało przeniesione na cmentarz Wojskowy na Powązkach. Spoczęła w kwaterze, na której pochowani są żołnierze polegli w latach 1919-1920. Decyzją prezydenta Andrzeja Dudy w 2016 r., Jadwiga Zarugiewicz została pośmiertnie odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za „wybitne zasługi w pielęgnowaniu pamięci o najnowszej historii Polski„.
