Ameryka lat 20. oszalała na punkcie Gildy Gray. Zmysłowe, powolne ruchy podczas jej popisowego tańca shimmy pobudzały niejedną wyobraźnię. Wzorowany na jej postaci film Charles’a Vidora „Gilda” do tej pory bije rekordy popularności. Kim była tytułowa Gilda vel. Marianna Michalska, jedna z gwiazd Gatsby’ego?
Gilda Gary zyskała sławę, rozpowszechniając zmysłowy taniec shimmy, który powstał w USA jeszcze przed I wojną światową. Największy rozgłos polska emigrantka zyskała po publikacji powieści F. Scotta Fitzgeralda, w której miała być gwiazdą jednego z szalonych przyjęć Gatsby’ego.
Gilda Gray i jej polskie korzenie
Gilda Gray urodziła się 24 października 1901 r., jako Marianna Michalska, najprawdopodobniej na krakowskim Podgórzu. W 1909 r. wyemigrowała wraz z rodzicami i siostrą do Stanów Zjednoczonych. Będąc jeszcze nastolatką, Marianna poślubiła skrzypka, Jana Góreckiego. Małżeństwo okazało się jednak nieudane. Niepewne relacje z mężem pchnęły Mariannę ku przeprowadzce do Chicago, gdzie zaczęła swoją karierę taneczną. Szybko została zauważona przez agenta talentów, Franka Westphala, który zabrał ją do Nowego Jorku.
Kariera w USA
W Nowym Jorku Marianna, dzięki żonie Franka – Sophie Tucker, zmienia imię na Gilda. Nowe imię ma się odnosić do jej złotych włosów. W 1922 r. już jako Gilda Gray pojawia się na Broadway’u w produkcji teatralnej „Follies Ziegfeld”, dzięki której zdobywa niezwykłą popularność. Rok później rozwodzi się ze swoim mężem Janem Góreckim, aby mogła wyjść za mąż za Gila Boag’a. Jednak kolejny związek również nie przetrwa próby czasu – rozwiodą się cztery lata później. W tym czasie Gilda występuje w hollywoodzkich wodewilach, które szybko porzuca, aby stać się gwiazdą filmową.
Między 1919 i 1936 r. Gray zagrała w kilku filmach, w których wykonywała swój słynny taniec – shimmy. Kontrakt filmowy podpisał z nią Jesse Lasky. Zaczęli pracować przy filmie Aloma z południowych mórz (1926 r.), który zarobił 3 mln dol. w pierwszych trzech miesiącach. Do sukcesu filmu w dużej mierze przyczyniła się właśnie Gilda i jej popisowy taniec. Później wystąpiła, tańcząc, w dwóch filmach: Diabelska Tancerka i Kabaret.
Po krachu na giełdzie w 1929 r. zaczęła pracować jako tancerka w Palace Theatre w Nowym Jorku. Właśnie wtedy powstały dwie rzeźby ceramiczne Waylandea Gregory’ego, inspirowane tańcem Gildy – „Dancer Nautch” i „Burlesque Dancer”. Rzeźby szybko stały się bestsellerami na Pottery Cowan.
Pomoc Polakom
Podczas II wojny światowej, Gilda Gray zaangażowała się w pomoc na rzecz Polski, w tym zbieranie pieniędzy na rzecz ofiar. W 1953 r. Ralph Edwards, stworzył historię jej życia w swoim telewizyjnym show. W programie podkreślił jej odwagę, gdy w czasie zimnej wojny udało jej się ściągnąć do Ameryki sześciu obywateli polskich. Gray wspomagała ich edukację. Została odznaczona przez Polaków „za swoje zainteresowania i pomoc dla rodaków i swojego kraju”. Zmarła w wieku 58 lat, w dniu 22 grudnia 1959 r.
